Anatomi
Tiroid bezi boynun ön tarafında, nefes borusunun h...
Her hastada tiroid fonksiyon testlerine bakılmalıdır. Antimikrozomal antikorlar (Graves gibi otoimmün hastalıklarda) ve tiroglobulin düzeyi (tiroid kanseri nedeniyle operasyon sonrası takipte) gibi laboratuvar tetkiklerine daha spesifik durumlarda ihtiyaç duyulur.
Tiroid bezi hastalıklarına ait semptomların bir çoğu non-spesifik yakınmalardır. Guatrı olan hastalarda sıklıkla yutma güçlüğü, nefes almada zorluk ve boğulma hissi gibi semptomlar mevcuttur. Ağrı sık rastlanan bir şikayet değildir. Ses değişikliği anamnezde üzerinde hassasiyetle durulması gereken bir semptomdur. İyi huylu ya da kötü huylu tiroid bezi hastalığına ait aile öyküsünün olması, önceden radyasyona maruz kalma, guatrın endemik olduğu bölgede yaşama veya guatrojenik ilaç kullanımı gibi bilgilere de anamnez alınırken dikkat etmek gerekir.
Tiroid bezinin muayenesi gözlem ile başlar. Tiroid bezinde büyüme veya tiroid kitlelerinin bir kısmı, yutkunma ile hareket ettikleri için, kolaylıkla ortaya konabilirler. Eğer hastanın zayıf bir boynu yoksa normal tiroid dokusu genellikle ele gelmez. En son boyun lenf bezleri de değerlendirilmelidir.
Her hastada tiroid fonksiyon testlerine bakılmalıdır. Antimikrozomal antikorlar (Graves gibi otoimmün hastalıklarda) ve tiroglobulin düzeyi (tiroid kanseri nedeniyle operasyon sonrası takipte) gibi laboratuvar tetkiklerine daha spesifik durumlarda ihtiyaç duyulur.
Tiroid ultrasonografisi tanıda oldukça yararlıdır. Tiroid bezinin boyutunu, yapısını, nodül varsa bunun solid veya kistik olduğunu, çapını değerlendirmemizi sağlar. Nodül çapının takibinde ve bazen iğne biyopsisine kılavuzluk yapması için de kullanılır.
Tiroid sintigrafisi özellikle hipertiroidizmde (zehirli guatrda) yararlıdır. Tiroid bezindeki yaygın aktivite artışını veya nodüllerin aktivitesini gösterir.
Bazı durumlarda bilgisayarlı tomografiye de ihtiyaç duyulabilir (nefes alamama veya yutkunma güçlüğü gibi şikayetlerin gerçekten tiroid bezi basısına bağlı olup olmadığını göstermek gibi).
Tiroid nodüllerinin değerlendirilmesinde tiroid ince iğne aspirasyon biyopsisi %95 gibi yüksek doğruluk oranına sahip olan bir incelemedir. Klinisyen veya ultrasonografi eşliğinde radyolog tarafından yapılabilir. Tiroid nodüllerine yaklaşımda takip veya operasyon kararını vermede oldukça önemli bir aşamadır. İnce iğne biyopsi sonucu şüpheli veya malign (kötü huylu) olduğunda operasyon kaçınılmazdır. Yetersiz sonuç elde edilirse işlem tekrar edilmelidir. Sonuç benign yani iyi huylu bir nodül olduğunu gösteriyorsa ve diğer parametrelerde (nodül boyutu, yapısı,çere dokularla ilişkisi, vb.) şüpheli değilse o zaman operasyon gerekmeden bir süre takip kararı verilebilir.
Tiroid teşhisi tiroid fonksiyon testi ile hormon düzeyleri kontrol edilerek konulur. Kan tahlili alarak tiroid fonksiyonlarına bakılır.
Tiroid fonksiyonlarının değerlendirilmesi için genellikle kanalınarak tiroid testleri yapılır. Tiroid testleri sayesinde tiroid bezinin ürettiği hormonların seviyesini ölçülür. Tiroid düzeyleri; TSH testi, T4 testi, T3 testi ile ölçülür.
TSH (Tiroid Uyarıcı Hormon) testi yüksek çıkması; tiroid bezinin yeterince hormon üretmediği anlamına gelir. Yetersiz tiroid hormonu üretimi yüzünden de metabolizmayı yavaşlatır ve vücudun çeşitli işlevlerini etkiler.
TSH (Tiroid Uyarıcı Hormon) testi düşük çıkması tiroid bezinin aşırı hormon ürettiği anlamına gelir. Aşırı tiroid hormonu üretimi, metabolizmayı hızlandırır ve vücudun çeşitli işlevlerini etkiler. İşlevlerin etkilenmesi sonucunda da kilo kaybı, sinirlilik, çarpıntı, terleme, yorgunluk, kas zayıflığı, ishal ve titreme gibi durumlara sebep olabilir.
Tiroid yüksekliği ve düşüklüğü durumunda hipertansiyon (yüksek tansiyon) meydana gelebilir.
Tiroid biyopsisi için üç yöntem vardır; ince iğne biyopsisi, kalın iğne biyopsisi, açık biyopsi şeklinde sıralanır. İnce iğne biyopsisinde ince bir iğne ile ultrason rehberliğinde dokunun içine girilerek parça alınır. Kalın iğne biyopsisinde ince iğneden daha kalın bir iğneyle pirinç tanesi büyüklüğünde doku alınır. Açık biyopside ameliyatla deriye kesi açılarak tiroid dokusu örneği alınır.